سید فخار بن معد موسویسید شمس‌الدین، فخار بن معد موسوی، از علمای بزرگوار قرن ششم و هفتم هجری و از بزرگان شهر حله است، شهری که در قرون متمادی مهد علم و عالمان بوده است. او از فرزندان ابراهیم مجاب، نوه امام کاظم علیه‌السّلام است. نسب وی با ده واسطه به امام هفتم شیعیان، حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام می‌رسد. ۱ - شخصیت علمیفخار بن معد با هم شاگردی خود، ابن نما، دو شاگرد ممتاز ابن ادریس می‌باشند و نگهبان و حافظ مکتب فقهی او و ادامه دهنده آن به شمار می‌روند. ابن ادریس اولین کسی بود که پس از یک قرن در مقابل فتاوای شیخ طوسی ایستاد و با دیده تحقیق و نقد به آنها نظر افکند؛ چرا که قبل از او به خاطر عظمت مقام شیخ طوسی، هیچ یک از فقها به خود اجازه مخالفت با شیخ را نمی‌داد و فتاوای او نوعی تقدیس پیدا کرده بود. فخار بن معد نیز، که در مکتب ابن ادریس پرورش یافته بود، راه استاد را ادامه داد و مکتب استاد را به نهایت درجه شکوفایی رساند و در این مورد دنباله رو استاد خویش بود. سید فخار نه تنها فقیه و اصولی بود بلکه شاعر و ادیبی بزرگ و مورخی توانا نیز به شمار می‌رفت و در شمار علمای نسابه قلمداد می‌شود. ۲ - خاندانخاندان ابن معد نیز مانند بسیاری از بزرگان حله، سراسر مجد و عظمت و افتخار است. پدر او از بزرگان و شخصیت‌های برجسته زمان خویش به شمار می‌رفت و سید فخار در ابتدا افتخار شاگردی محضر پدر را داشت. سید دو برادر داشت، یکی احمد بن معد که مردی پرهیزکار و باتقوا و شاعر بود و دیگر محمد بن معد که مانند برادر خویش از فقهای امامیه و علمای حله قلمداد می‌شد. فرزند او عبدالحمید بن فخار بن معد نیز از فضلا و محدثین شیعه بوده و کتابی نیز از او نقل شده است. علی بن عبد الحمید هم که نوه سید فخار است از جمله فقها و نامداران عصر خویش بوده و کتاب ارزشمند «الانوار المضیئة» در شرح زندگانی و فضائل امام عصر حجة بن الحسن عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف از او به یادگار مانده است که یکی از منابع و مآخذ بحار الانوار هم می‌باشد. ۳ - اساتیدسید فخار بن معد که در مهد علم و دانش پرورش یافته بود به اساتید آن دیار اکتفا نکرد و برای کسب دانش به کربلا، نجف، کوفه و بغداد نیز مهاجرت نمود و از اساتید آن شهرها نیز بهره‌ها برگرفت. در کتب رجال بیش از ۲۰ نفر از بزرگان نام برده شده که سید از آنان اجازه نقل حدیث گرفته، از جمله: ۱- پدر بزرگوارش معد بن فخار موسوی ۲- ابن ادریس حلی م ۵۹۸ هجری ۳- شاذان بن جبرئیل قمی ۴- ابومنصور، حسن بن معیه علوی ۵- یحیی بن حسن بن بطریق حلی صاحب کتاب «العمدة» ۶- ابن سکون حلی ۷- سید قریش بن مهنا ۸- محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی نویسنده کتاب المناقب ۴ - شاگرداندر دامان این عالم بزرگوار علما و فقهای بزرگی پرورش یافته‌اند که هر یک چون خورشیدی در آسمان بی انتهای علم و اجتهاد می‌درخشند از جمله: ۱- فرزندش سید عبد الحمید بن فخار ۲- محقق حلی، صاحب کتاب «شرایع الاسلام» ۳- شیخ سدیدالدین حلی ، پدر علامه حلی ۴- سید رضی الدین، علی بن طاووس ۵- سید جمال الدین، احمد بن طاووس ۶- شیخ یحیی بن احمد حلی، پسر عموی محقق حلی ۵ - تالیفاتآنچه از کتب و نوشته‌های فخار بن معد به دست آمده عبارتند از: ۱- الحجة علی الذاهب الی تکفیر ابیطالب، یا ایمان ابی طالب علیه‌السّلام ۲- الروضة فی الفضائل و المعجزات ۳- المقباس فی فضائل بنی العباس ۶ - وفاتاین عالم بزرگوار که بزرگترین افتخارش خدمت به خاندان و عترت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بود و عمر خویش را در این راه صرف نمود، در سال ۶۳۰ هجری و در شب هفدهم ماه مبارک رمضان به سوی معبود شتافت و به مهمانی دائمی خداوند نائل شد. پیکر مطهر او را در کربلای معلا و در جوار بارگاه سید الشهداء علیه‌السّلام به خاک سپردند. ۷ - عناوین مرتبطایمان ابی طالب (کتاب) ۸ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |